Hans komt terug met een kokertje van gevlochten bamboe en zegt “stop je twee wijsvingers eens in beide uiteinden.” Ik doe wat hij me vraagt en voel vervolgens hoe mijn vingers steeds vaster komen te zitten, als ik ze weer uit het kokertje los wil maken. De werking van de Chinese vingerval, zo heet het kokertje, symboliseert de wijze waarop wij met problemen omgaan. We proberen ons er los van te maken, maar komen daardoor vaak nog dieper in de problemen, omdat we steeds weer hetzelfde patroon herhalen. De oplossing om uit de vingerval te komen is door de vingers naar elkaar toe te bewegen. Vriend Hans komt er mee op de proppen nadat ik hem had verteld over mijn telefoongesprek met W.
Ik had W. ontmoet tijdens het ´straatjutten’. We raakten aan de praat en hij vertelde over zijn leven. Hij is met zijn medicatie gestopt en voelt zich levendig en creatief. We spraken over kunst en taal. Zijn enthousiasme bleef tijdens het gesprek onverminderd groot. Toen nieuwe mensen zich bij ons aansloten, voelde ik onrust. Ik vroeg W. om ook te luisteren naar wat anderen te zeggen hadden, ook al omdat ik vreesde dat zijn gedachtes met W. op de loop zouden gaan.
Twee dagen later hebben we elkaar aan de telefoon. Hij vertelt dat hij mijn vraag om ook naar anderen te luisteren als kritiek heeft ervaren. Ik zeg hem dat het me spijt dat hij dit zo heeft ervaren.
Aan Peet, ervaringsdeskundige, vraag ik om feedback. Hij maakt drie belangrijke opmerkingen:
“ W. is zo, dit is wat hij doet en respecteer hem daarin”
“ houd als er iets is bij jezelf, vertel wat het jou doet”
“ Je bent er ingezogen!”
Het was mijn angst dat W. gedachtes oncontroleerbaar zouden worden, maar in plaats van die angst te benoemen, corrigeerde ik hem zogenaamd om hem te beschermen. Tegen wat eigenlijk? Tegen zijn eigen gedachtes? Als ik werkelijk een gelijkwaardig contact met W. wil, had ik beter iets kunnen zeggen in de trant van “Ik wil alles wat je me tot nu toe hebt verteld even verwerken, en ik wil ook andere mensen aandacht geven. Zullen we een andere keer verder praten?“
Voor community building gaat het oude hulpverleningsparadigma niet op: je bent er als professional niet om problemen te “fiksen” of mensen te beschermen. Community building spreekt mensen op hun passies, dromen en talenten aan. Dat vereist nieuw gedrag, zowel van burger als van professional. Beiden kunnen daarbij leren van de Chinese vingerval: we moeten naar elkaar toe bewegen, niet elk apart aan een uiteinde blijven trekken.
Irma Vroegop, sociaal ondernemer, community support
Met dank aan W., Peet de Langen (GGZ inGeest) en Hans.