Lukt het ons -professionals in het sociaal domein- om van de eigen kracht van mensen uit te gaan? Lukt het ons om vitale gemeenschappen te helpen ontstaan? Of zitten onze oude opstellingen ons nog in de weg. Een voorbeeld van hoe deze nieuwe houding kan uitpakken.
We willen zodanig met bewoners samenwerken in buurten, wijken en zorgcentra, dat een dragende gemeenschap ontstaat waaraan iedereen naar eigen vermogen kan meedoen. Daarbij is het belangrijk om steeds twee dingen voor ogen te houden. Mensen verlangen er naar om zelf keuzes te maken, zelf de regie te voeren, te doen wat ze zelf willen. Tegelijk willen mensen in verbinding zijn met anderen en deel uitmaken van een clubje, groep of gemeenschap.
Ruimte bieden
Ik begon mijn loopbaan in verschillende wooncentra voor ouderen. Hier maakte ik me vaak druk om de zeggenschap van bewoners. ‘Hoe kan hun stem het beginpunt zijn van onze dienstverlening’, vroeg ik mij af. ‘Hoe kunnen we bewoners de ruimte bieden om te doen wat ze graag willen doen?’ Werken vanuit mogelijkheden en vertrouwen is mijn natuurlijke insteek. Tegenwoordig werk ik als facilitator en coach in het sociaal domein. Zo ben ik sinds oktober betrokken bij Gewoon Bijzonder [1]een ‘community boost’ in vier wooncomplexen van ouderen.
Focus op kracht
‘Community-building’ is de gangbare naam voor een vernieuwende aanpak. Dat label vind ik niet zo interessant. Wat voor mij vooral telt, is dat het werkt. Het is heel simpel, gewoon een kwestie van doen. Maar het is wel wat anders dan we gewend zijn. Als professionals in het sociaal domein zijn we gewend om te focussen op: ‘Waar zitten de problemen, hoe lossen we die op’. We claimen de wijsheid, deskundigheid en verantwoordelijk. De nieuwe aanpak richt zich daarentegen op de kracht van mensen en op wat ze samen willen doen. Wijsheid is in de groep aanwezig. Waar dit je uiteindelijk brengt, staat vooraf niet vast. De ervaring leert, dat er hoe dan ook verbindingen uit voortkomen – groot of klein. En uit die verbindingen komen weer nieuwe samenwerkingen, relaties, vriendschappen voort.
Een beweging naar beweging
Een voorbeeld: Liesbeth van der Hurk, bewoonster van Wooncentrum de Drecht zegt dat ze graag op een loopband zou willen oefenen. Binnen het centrum blijkt dit lastig te organiseren: het ontbreekt aan toezicht, men kan er geen verantwoordelijkheid voor nemen. Mijn collega en ik gaan praten met de eigenaar van de boksschool aan de overkant. Kunnen we langskomen met iemand die wil trainen? Boksschooleigenaar Raymond Joval is enthousiast, hij wil graag van meer betekenis zijn voor zijn buurt. Na de eerste kennismaking en klik blijken er al gauw meer bewoners interesse te hebben. Momenteel zijn er twee sportgroepen actief en is Raymond in het wooncentrum een vriend aan huis. Liesbeth ontpopt zich tot een aanjager. Ze organiseert voor haar medebewoners een workshop over gezond leven, waarbij Raymond komt praten. Liesbeth is trots dat het haar, met wat hulp en ondersteuning van ons team, gelukt is. Het sporten aan de overkant leidt bij een van de bewoners tot vermindering van haar bloedsuikerproblemen. Zo leidt samen doen tot meer gezondheid, meer zelfvertrouwen, meer contact tussen bewoners en ook meer contact met de omgeving. De rol van mijn collega en mij? Luisteren, vragen, ideeën delen met anderen, mensen in contact met elkaar brengen, verbinden, helpen tot zelf doen, geven, loslaten, vinger aan de pols houden, luisteren, vragen…
Winst behalen
Natuurlijk is community-building niet zaligmakend. In de Drecht is een beweging ontstaan, die zichzelf bestendigt. Dat is mooi, maar hoeft lang niet altijd zo te zijn. Voor mij staat echter vast, dat uitgaan van kracht mensen energie geeft en in beweging brengt. Van organisaties en professionals vraagt dit een andere opstelling. Niet de agenda en doelen van de organisatie zijn leidend, maar die van bewoners in hun werkgebied. Dat vraagt een goede verstandhouding, samen optrekken, en een oprechte belangstelling voor het wel en wee van mensen. Dit geldt natuurlijk voor alle lagen van de organisatie. Er is nog veel winst te behalen, door echt open te staan voor wat mensen raakt en beweegt en door hun potentieel aan te spreken.
[1] Verslag Half jaar Community Building in vier ouderen complexen. http://ikvolgje.nl/20160615%20Gewoon%20Bijzonder-pas%20op%20de%20plaats.pdf